Του Γεώργιου Ι. Γιαννάκη: Η πολιτιστική πολιτική των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης

Του Γεώργιου Ι. Γιαννάκη
Οικονομολόγος – Λογιστής - Περιφερειάρχης ΟΝΝΕΔ Κεντρικής Μακεδονίας

Είναι γεγονός ότι η Τοπική Αυτοδιοίκηση αποτελεί τον βασικό φορέα ικανοποίησης των αναγκών των δημοτών και επίλυσης των ζητημάτων που αντιμετωπίζουν στην καθημερινότητά τους.

Επιπλέον, η άμεση επαφή μαζί τους, της δίνει τη δυνατότητα να μπορεί να κατανοεί τις ανάγκες τους, αλλά και να σχεδιάζει και να ασκεί πολιτικές προς όφελος της τοπικής κοινωνίας, με στόχο την ποιοτική αναβάθμισή της. Ένας από τους βασικούς άξονες, επομένως, της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, πέραν όλων των άλλων, αποτελεί και η χάραξη της πολιτιστικής πολιτικής της.

Ο πολιτισμός σε μια χώρα όπως η Ελλάδα έχει ένα βαθύτερο νόημα που πηγάζει από την σπουδαία κληρονομιά μας. Είναι υποχρέωση όλων μας να διατηρήσουμε το υψηλό πολιτιστικό επίπεδο που παραλάβαμε από τους προγόνους μας, ενώ, παράλληλα, αποτελεί σπουδαία ευθύνη μας να καταφέρουμε να ‘δημιουργήσουμε επιπλέον πολιτισμό’ που θα κληροδοτήσουμε στις επόμενες γενιές. Ο πολιτισμός άλλωστε, είναι αυτός που επιτρέπει την αυτοέκφραση, τη φαντασία, τη δημιουργικότητα, την κοινωνική συνοχή και συμβάλλει αποφασιστικά στην ψυχική ηρεμία και ανάταση αλλά και στη βελτίωση της ποιότητας της ζωής μας.

Χρέος των Ο.Τ.Α. λοιπόν, αποτελεί ο σχεδιασμός και η εφαρμογή μιας πολιτιστικής στρατηγικής που θα θέτει τις βάσεις για την ενίσχυση της πολιτιστικής ταυτότητας κάθε περιοχής και τη δημιουργία της, όπου αυτή δεν υπάρχει. Για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο όμως, απαιτούνται ιδέες και όραμα, προσεκτικός σχεδιασμός και προγραμματισμός στοχευμένων δράσεων. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση ως φορέας πρέπει από τη μια να δίνει το καλό παράδειγμα και να λειτουργεί ως παραγωγός πολιτιστικού πλούτου, αλλά από την άλλη θα πρέπει να στηρίζει έμπρακτα τους τοπικούς πολιτιστικούς συλλόγους και να στέκεται αρωγός σε κάθε πρωτοβουλία τους.

Πρέπει να γίνει αντιληπτό επίσης, ότι ο πολιτισμός αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του αναπτυξιακού ρόλου των Ο.Τ.Α. Η προώθηση μάλιστα του πολιτιστικού brand name κάθε Δήμου μπορεί να γίνει μέσω της ανταποδοτικότητας που προσφέρει το ίδιο το πολιτιστικό αγαθό, της ορθολογικής χρήσης και αξιοποίησης των τοπικών πόρων, της ουσιαστικής συνεργασίας με τους εθελοντές – διοικούντες των πολιτιστικών συλλόγων και των διαδημοτικών, πανελλήνιων ή και διεθνών συνεργασιών.

Στην εποχή μάλιστα της πανδημίας του κορονοϊού, αλλά κυρίως μετά από αυτή, με την ψηφιοποίηση του πολιτιστικού προϊόντος να αποτελεί κυρίαρχη τάση, οι Δήμοι θα πρέπει να στηρίξουν ενεργά τους πολιτιστικούς συλλόγους της περιοχής τους (πχ. με χρηματοδότηση δράσεων, με υλικοτεχνική υποδομή, με παροχή εξειδικευμένων γνώσεων) αντιλαμβανόμενοι τον τεράστιο αντίκτυπο που δημιουργεί η ψηφιακή εποχή στην πολιτιστική δημιουργία, τη διάδοση και τη διατήρηση στο χρόνο της πολιτιστικής περιουσίας τους.

Ένα ακόμη μέλημα των Δήμων θα πρέπει να είναι η παρότρυνση για συμμετοχή των νέων ηλικιακά, αλλά και των ‘νέων’ σε ιδέες και προτάσεις ανθρώπων που θα μπορέσουν να δώσουν πνοή και μακροημέρευση στους πολιτιστικούς συλλόγους της περιοχής τους. Η μεταξύ τους αρμονική συνύπαρξη μάλιστα, σε αγαστή συνεργασία και με τις αρμόδιες υπηρεσίες του Δήμου (Αντιδημαρχία Πολιτισμού, Δημοτικό Συμβούλιο κλπ) θα αναδείξει ακόμη περισσότερο την πολιτιστική ταυτότητα της περιοχής και θα εξασφαλίσει και τους όρους της δημιουργικής και ελεύθερης έκφρασής τους.

Συμπερασματικά, οι βασικές προϋποθέσεις για τον σχεδιασμό της πολιτιστικής πολιτικής στην Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι οι ακόλουθες: 

• Προγραμματισμός: Καταγραφή της πολιτιστικής κληρονομιάς και της παράδοσης του κάθε τόπου, καθώς και συνεργασία με τους συλλόγους και τους ανθρώπους τους που ασχολούνται με τα τοπικά πολιτιστικά δρώμενα. 
• Δημιουργική αξιοποίηση του πολιτιστικού κεφαλαίου: Παροχή κινήτρων, χρηματοδότηση παραδοσιακών και καινοτόμων δράσεων των συλλόγων (ίδιοι πόροι, διεκδίκηση εθνικών και ευρωπαϊκών τρόπων χρηματοδότησης), εξασφάλιση χορηγιών. 

Επίσης, 

• Συμβολή των οικείων Δήμων στη δημιουργία υποδομών και στη διασύνδεση των πολιτιστικών συλλόγων που εδρεύουν στα όριά του, αλλά και δημιουργία πολιτιστικών σχέσεων με άλλους Δήμους σε επίπεδο Περιφέρειας, Χώρας ή διεθνώς, με σκοπό την ανάδειξη των πολιτιστικών αγαθών και την περαιτέρω προβολή τους. 

Κλείνοντας, πιστεύω βαθιά ότι η άσκηση σωστής και στοχευμένης πολιτιστικής πολιτικής σε κάθε Δήμο μπορεί να δημιουργήσει ευοίωνες προοπτικές για το μέλλον των τοπικών κοινωνιών μας. Μια τέτοια σύγχρονη πολιτική πρέπει να θεωρεί τον πολιτισμό ως αναπόσπαστο μέρος της ζωής μας που συνεισφέρει στην δημοκρατία, στην κοινωνική ευημερία, στη συνεργασία, στην εξάλειψη του τοπικισμού και στην αδελφοποίηση των λαών γενικότερα.

Λύσεις, επομένως, υπάρχουν. Το θέμα είναι οι προτεραιότητες που θέτει κάθε Δήμος και η ικανότητα της Διοίκησης και των στελεχών της να τις ικανοποιήσουν. Είναι ώρα να ξεφύγουμε από τις πρόχειρες λύσεις του ‘ειδικού προτζέκτορα’ που μας βοήθησε να γιορτάσουμε !!! τα 200 χρόνια της ελληνικής επανάστασης ή ακόμη χειρότερα, να μείνουμε μακριά από διαγωνισμούς της κακιάς ώρας μεταξύ των πολιτιστικών συλλόγων του ίδιου Δήμου με έπαθλο μια παραδοσιακή φορεσιά.

Κύριοι, ο πολιτισμός ενώνει. Είναι καιρός να προχωρήσουμε μπροστά, να οραματιστούμε και να δράσουμε, παρέα με τους αξιόλογους και πάντα δραστήριους εθελοντές των πολιτιστικών συλλόγων των χωριών μας. Μπορείτε; Θέλετε;