Νότης Μαριάς: Απλή Αναλογική αλά πορτογαλικά

Του Νότη Μαριά*

 Το μήνυμα των Πορτογαλικών εκλογών φαίνεται ότι απασχολεί πλέον έντονα τα κομματικά επιτελεία στην Αθήνα, ενόψει και των προσεχών βουλευτικών εκλογών, όποτε και αν γίνουν αυτές.

Έτσι η μεν ΝΔ ανέδειξε το γεγονός ότι ο πρωθυπουργός της Πορτογαλίας Αντόνιο Κόστα κέρδισε τις εκλογές και μάλιστα αυτοδύναμα, ο ΣΥΡΙΖΑ επισήμανε ότι η κυβέρνηση της Πορτογαλίας προχώρησε στην αύξηση του κατώτατου μισθού και το ΚΙΝΑΛ-ΠΑΣΟΚ τόνισε ότι νικητής ήταν το Σοσιαλιστικό Κόμμα που ως γνωστόν ανήκει στον χώρο της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας επιχειρώντας μάλιστα να φέρει στις μνήμες μας τις παλιές εποχές όταν στις δύο χώρες τα σοσιαλιστικά κόμματα ήταν εξαιρετικά ισχυρά με ηγετικές φυσιογνωμίες τον Μάριο Σουάρες και τον Ανδρέα Παπανδρέου που έφεραν τα κόμματά τους στην εξουσία το 1976 και το 1981 αντίστοιχα.

Πάντως υπάρχουν αρκετές ομοιότητες μεταξύ των δύο χωρών αφού Ελλάδα και Πορτογαλία έχουν περίπου τον ίδιο πληθυσμό, 10.682.547 η Ελλάδα έναντι 10.298.252 της Πορτογαλίας, Στις Πορτογαλικές βουλευτικές εκλογές της 30ης Ιανουαρίου 2022 εκ των 9.298.390 εγγεγραμμένων ψηφοφόρων πήγαν στις κάλπες τελικά 5.389.705 εκλογείς, καταγράφοντας ποσοστό συμμετοχής 57,96% (www.legislativas2022.mai.gov.pt), ενώ στην Πατρίδα μας στις εθνικές εκλογές της 7ης Ιουλίου 2019 εκ των 9.984.934 Ελλήνων ψηφοφόρων τελικά ψήφισαν 5.769.644, ήτοι ποσοστό 57,78% (https://ekloges.ypes.gr).

Είναι χαρακτηριστικό ότι εξαφανίστηκε κυριολεκτικά από την ελληνική αρθρογραφία το γεγονός ότι στις Πορτογαλικές εκλογές η απλή αναλογική λειτούργησε πραγματικά και δεν εφαρμόστηκε εκεί το καλπονοθευτικό όριο εισόδου στη Βουλή, που εδώ στην Ελλάδα είναι 3%.

Έτσι στις Πορτογαλικές εκλογές 4 κόμματα που πήραν ποσοστό κάτω από 1,5% εξασφάλισαν έδρες ανάλογα με την εκλογική τους δύναμη στις διάφορες εκλογικές περιφέρειες.

Ειδικότερα η συνεργασία δεξιών PDS-CDS με 50.634 ψήφους και ποσοστό 0,94% πήρε 3 έδρες, το φιλοζωϊκό PAN με 1,53% και 82.250 ψήφους πήρε 1 έδρα, το αριστερό LIVRE με 68.975 ψήφους και ποσοστό 1,28% πήρε 1 έδρα και το PPD/PSD με 28.520 ψήφους και ποσοστό 0,53% πήρε 2 έδρες (www.legislativas2022.mai.gov.pt). Με τον τρόπο αυτόν η απλή αναλογική στην Πορτογαλία επιβραβεύει τις μικρές πολιτικές δυνάμεις που όμως διαθέτουν σε συγκεκριμένες εκλογικές περιφέρειες σημαντική τοπική δύναμη.

Τις εκλογές κέρδισε το Σοσιαλιστικό Κόμμα (PS) του Αντόνιο Κόστα με 2.246.637 ψήφους και ποσοστό 41,68% καταλαμβάνοντας 117 έδρες από τις συνολικά 230 έδρες του Πορτογαλικού Κοινοβουλίου με δεύτερο το δεξιό Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (PPD/PSD) που με 1.498.605 ψήφους και ποσοστό 27,80% πήρε 71 έδρες.

Έτσι αποδεικνύεται ότι μπορεί να σχηματιστεί αυτοδύναμη κυβέρνηση ακόμη και χωρίς το εκλογικό όριο του 3% το οποίο έχει θεσμοθετηθεί στην Ελλάδα και το οποίο σύμφωνα με το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο υποτίθεται ότι «αποβλέπει στην αποφυγή καταθρυματισμού των πολιτικών δυνάμεων και κατά την αντίληψη του νομοθέτη, όπως αυτή εκτίθεται στην εισηγητική έκθεση του ν. 1907/1990, συνδέεται με τη δυνατότητα σχηματισμού βιώσιμων κυβερνήσεων» (ΑΕΔ 11/1994). Επισημαίνεται πάντως ότι όπως τόνισε στην ίδια Απόφασή του το ΑΕΔ καθώς «το όριο του 3% τίθεται αντικειμενικά και απρόσωπα» «δεν τίθεται θέμα δυσμενούς μεταχειρίσεως της αναγνωρισμένης με τη σύμβαση της Λωζάνης θρησκευτικής μουσουλμανικής, μειονότητας στο Νομό Ροδόπης».

Στις προσεχείς βουλευτικές εκλογές στην Πατρίδα μας παρά τα αντιθέτως διατεινόμενα δεν θα εφαρμοστεί τελικά η άδολη απλή αναλογική αλλά «η απόλυτη αναλογική για τα κόμματα που λαμβάνουν από 3% και πάνω» (www.kathimerini.gr 23/11/2021). Έτσι θα αναλάβει δράση για άλλη μια φορά το δρεπανηφόρο καλπονοθευτικό εκλογικό όριο του 3%.

Ως γνωστόν το Κίνημά μας ΕΛΛΑΔΑ- Ο ΑΛΛΟΣ ΔΡΟΜΟΣ στις Ευρωεκλογές του 2019 παρά τη συστηματική φίμωσή μας από τα ΜΜΕ και το όργιο των παρανομιών που έγιναν σε βάρος μας με τις δεκάδες παραβιάσεις της εκλογικής νομοθεσίας, τις οποίες έγκαιρα καταγγείλαμε (www.ethnos.gr 26/5/2019 και https://m.naftemporiki.gr 26/5/2019), εντούτοις έλαβε ποσοστό 1,24% και 70.347 ψήφους.

Απαιτούμε λοιπόν την κατάργηση εδώ και τώρα του καλπονοθευτικού εκλογικού ορίου του 3% καθώς το ψευδοεπιχείρημα ότι δήθεν συμβάλει στη δημιουργία βιώσιμων κυβερνήσεων δεν ισχύει όπως αποδείχθηκε και στις πρόσφατες Πορτογαλικές εκλογές. 

*Νότης Μαριάς, Καθηγητής Θεσμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο Πανεπιστήμιο Κρήτης Πρόεδρος του Κόμματος ΕΛΛΑΔΑ – Ο ΑΛΛΟΣ ΔΡΟΜΟΣ, πρώην Ευρωβουλευτής, notismarias@gmail.com